Μια μάχη προσωπικότητας με φόντο την κορυφή της Ευρώπης.
Είναι ασφαλές να υποθέσουμε πως ο Σπανούλης κάποτε ονειρευόταν να παίξει για τον Obradovic –κι είναι εξίσου ασφαλές να εικάσουμε πως σήμερα λατρεύει να παίζει εναντίον του. Ο ίδιος ο Obradovic που κάποτε του έδωσε ένα ρόλο που σπάνια δίνει σε νεοφερμένο παίκτη, σήμερα σχεδιάζει αμυντικά πλάνα προσαρμοσμένα πάνω του, με ένταση που σπάνια αφιερώνει σε αντίπαλο. Από το ένα άκρο περάσαμε στο άλλο: η μεταξύ τους ταύτιση μετατράπηκε σε κάτι που μοιάζει με αντιπάθεια, με μια μορφή αντιδικίας ελαφρώς πέραν της αγωνιστικής, μ’ όλα όσα είναι ταυτισμένα με την αντανακλαστική απώθηση που φαίνεται πλέον να προκαλούν ο ένας στον άλλον. Πέρα από τον κουραστικό μελοδραματισμό των δηλώσεων και της επίρριψης ευθυνών, τα οποία αποτελούν μια δημοσιογραφική επιταγή που κατά καιρούς και οι δύο έχουν υπακούσει, η καλύτερη απεικόνισης της σημερινής τους σχέσης υπάρχει στην κεντρική φωτογραφία του κειμένου:
Η φωτογραφία αξίζει μια πιο προσεκτική ματιά. Σπανούλης και Obradovic κοιτάζουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, αλλά επικεντρώνονται στον ίδιο στόχο. Αυτός είναι διπλός: από τη μία, να αποφύγουν την άβολη διασταύρωση των ματιών τους –κι από την άλλη, στο μυαλό τους κυριαρχεί η ίδια πνευματική εικόνα ενός τροπαίου που στέκεται αόρατα ανάμεσά τους. Αμφότεροι αποτυγχάνουν να κρύψουν την ένταση που τους διακρίνει: τα σταυρωμένα χέρια του Obradovic, όπου τα δάκτυλα φτάνουν μέχρι το βάθος της απέναντι παλάμης, τα σφιγμένα χείλη, η αόριστη συγκέντρωση του βλέμματος του –απέναντί του είναι τα media, κι όσο περισσότερο είναι δημόσια μαζί τους τόσο λιγότερο χρειάζεται να είναι ιδιωτικά με τον Σπανούλη. Καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο, εκατοστά ο ένας από τον άλλον, αλλά η μεταξύ τους απόσταση παραμένει αγεφύρωτη, ακόμα κι αν μπορεί να καλυφθεί με την απλή προέκταση ενός χεριού. Ο Σπανούλης ακουμπά όλο του το βάρος στο αριστερό του χέρι, και το αριστερό του χέρι στηρίζεται στο αριστερό του πόδι, κι όμως το κεφάλι του είναι γυρισμένο προς τα δεξιά. Το βλέμμα του φέρει την ίδια αόριστη συγκέντρωση μ’ αυτό του Obradovic. Τα βλέμματά τους κοιτάζουν προς τις δυο αντίθετες άκρες της αίθουσας, κι η πιο πιθανή αιτία γι’ αυτό είναι η απροθυμία τους να κοιτάξουν ο ένας τον άλλον.
Αν η σχέση του Obradovic με τον Διαμαντίδη ενσαρκώνει μια ιδανική μετάβαση εξουσίας στη δυναμική πατέρα-γιου, όπου οι δυο τους απλώς αλληλοσυμπληρώνονται δημοκρατικά χωρίς αυταρχικές επιβολές ή εξεγέρσεις (όπως γράψαμε εδώ) η σχέση του με τον Σπανούλη είναι το ακριβώς αντίθετο: ο Σπανούλης εναντιώθηκε, του γύρισε την πλάτη, κατέδειξε πως η μόνη εξουσία που κατέχεις πραγματικά δεν είναι αυτή που σου παραχωρείται αλλά αυτή που αρπάζεις. Ο Obradovic, πάνω απ’ όλα, είναι προπονητής βαθιά ηθικός: απαιτεί απόλυτη δέσμευση, αφοσίωση, αναγνώριση. Ο Σπανούλης απαιτεί ακριβώς τα ίδια, ακριβώς στον ίδιο βαθμό, κι ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Η μεταξύ τους αντίθεση συμπυκνώνεται στην κοινή απροθυμία τους να κάνουν οποιαδήποτε παραχώρηση.
Ακολουθώντας τη βασική αρχή κάθε αντιπαραβολής, για να καταλάβουμε μια διαφορά στο τώρα οφείλουμε να εξετάσουμε τυχόν ομοιότητες στο τότε. Όπως και παραπάνω, μια φωτογραφία προσφέρεται γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό:
Αυτή η φωτογραφία δεν είναι ένα καλωσόρισμα, μια επιβράβευση ή κάποιου είδους πανηγυρισμός, αλλά, όπως αποδείχτηκε αργότερα, ένας άγνωστος τότε αποχαιρετισμός: τραβήχτηκε κατά το γλέντι του Παναθηναϊκού για το πρωτάθλημα του 2010, αποτελεί δηλαδή την τελευταία δημόσια εμφάνιση του Σπανούλη ως παίκτη του Παναθηναϊκού. Όπως και να’ χει, προσφέρει το ιδανικό αντίβαρο στη πρώτη εικόνα: Σπανούλης και Obradovic έχουν σηκωθεί για να συγχαρούν ο ένας τον άλλον, τα βλέμματα τους έχουν κλειδώσει στην ίδια ευθεία, τα δεξιά χέρια τους σφιχτά δεμένα, κι ένα τρυφερό όσο και αμοιβαίο χάδι στο πρόσωπο καθιστά τη σκηνή σχεδόν πολύ προσωπική για να αποτυπωθεί φωτογραφικά. Εδώ είναι το απόγειο της μεταξύ τους σχέσης, ως μια στιγμή σπάνιας ταύτισης, και ταυτόχρονα το ύστατο σημείο καμπής της, ως η τελευταία δημόσια στιγμή τους πριν την αποχώρηση του Σπανούλη.
Η πρώτη φωτογραφία δεν μπορεί να γίνει κατανοητή χωρίς να καταφύγουμε στη δεύτερη, κι ούτε αν αντιστρέψουμε τη σειρά τους αλλάζει κάτι –η φόρτιση παραμένει και στις δύο φωτογραφίες η ίδια, αλλά ανεξήγητη αν κοιτάξουμε μόνο τη μία. Αν η σχέση μεταξύ Σπανούλη και Obradovic είναι ένα όλον, αυτά είναι τα δύο του μισά –ένα πριν κι ένα μετά που μαζί περιέχουν την πλήρη μεταξύ τους ιστορία. Στην πρώτη φωτογραφία η φόρτιση εμφανίζεται ατόφια, στη δεύτερη φανερώνεται από την αποτυχημένη προσπάθεια και των δύο να την καταπιέσουν.
Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο φωτογραφιών, πέρα των προφανών που ήδη αναφέραμε, είναι τα εμφανώς αραιωμένα μαλλιά των δυο πρωταγωνιστών στη δεύτερη εικόνα. Η αραίωση, φυσικά, δεν συμβολίζει τίποτε άλλο από την πρόσθεση: πρόσθεση εμπειρίας, σοφίας, αξίας κι αναγνώρισης, πρόσθεση πολλαπλών επεισοδίων στην μοναδική μεταξύ τους σχέση, πρόσθεση χρόνων κι εμπειριών, πρόσθεση εγωισμού ίσως και αρτηριοσκληρωτικών συμπεριφορών.
Όσο το Ευρωπαϊκό μπάσκετ παρέχει το πλαίσιο για να αναπτύσσονται τέτοιες σχέσεις μεταξύ των πρωταγωνιστών του, σχέσεις που διαρκώς τέμνονται και εξελίσσονται, προσφέροντας προσεγμένες ποσότητες δράματος και αδρεναλίνης και λαμβάνουνοντας χώρα αποκλειστικά στην κορυφογραμμή, μπορεί να’ ναι βέβαιο πως θα διατηρεί τη δική του, ξεχωριστή ισχύ.
Hoop Fiction 