Lauri Markkanen: βλέμματα πίσω απ’ το φως

Η πορεία του Lauri Markkanen από τη Φινλανδία στο Chicago.

Σχεδόν 20 χρόνια πριν, το 1998, ένας νεαρός ονόματι Hanno Mottola γίνεται ο πρώτος Φινλανδός που ξεκινάει ως βασικός σε Final Four του κολεγιακού Πρωταθλήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Φορώντας τη φανέλα του Πανεπιστημίου της Utah, φτάνει μέχρι τον τελικό, γνωρίζει την ήττα απέναντι στους Kentucky Wildcats, ενώ στη συνέχεια επιλέγεται από τους Atlanta Hawks στο Draft, και αγωνίζεται για μια διετία στο μαγικό κόσμο πριν συνεχίσει στην Ευρώπη για αρκετά χρόνια (έπαιξε στα μέρη μας τη σεζόν 2007-08 με τη φανέλα του Άρη).

Δύο περίπου χρόνια πριν τη σημερινή μέρα, το φθινόπωρο του 2015, ο Mottola βρίσκεται σε ένα εστιατόριο στη Φινλανδία, δοκιμάζοντας πιάτα που χαρακτηρίζουν την τοπική κουζίνα. Μαζί του βρίσκεται ο Sean Miller, coach των Arizona Wildcats, αλλά κι ένας δεκαεξάχρονος ξανθός νεαρός, ο οποίος είναι επίσης Φινλανδός. Το όνομά του: Lauri Markkanen.

Ο Markkanen αντιμετωπίστηκε από νωρίς ως κάτι πραγματικά σπουδαίο —περιβαλλόταν από ένα πέπλο γεμάτο προσδοκίες για όσα επρόκειτο να πετύχει, πολύ πριν επιτελέσει οτιδήποτε και πολύ πριν επηρεάσει τον τρόπο αντιμετώπισης του μπάσκετ στον παγωμένο ευρωπαϊκό Βορρά. Η σχεδόν ανύπαρκτη παρουσία του φινλανδικού στοιχείου σε οτιδήποτε είχε να κάνει με μπάσκετ δημιούργησε από νωρίς μεγάλες ευθύνες προκειμένου να ανταποκριθεί στις υπάρχουσες προσδοκίες.

Έγινε γνωστός από μικρός σε συζητήσεις και σημειωματάρια Αμερικανών προπονητών, διέπρεψε με τις μικρές Εθνικές της Φινλανδίας σε μια εποχή που το hype γύρω από ένα όνομα μπορεί να γιγαντωθεί μέσω scouting reports και social media, ενώ πριν απ’ αυτόν υπήρξαν μόνο ο Mottola κι ο Kopponen (της Barcelona). Κι είναι γεγονός πως το μέλλον έμοιαζε εν πολλοίς προδιαγεγραμμένο, αν σκεφτεί κανείς το αθλητικό background της οικογένειας του μικρού Φινλανδού.

Οι γονείς του έπαιξαν μπάσκετ επαγγελματικά, ο ένας αδερφός του, ο Eero, είναι επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, ενώ ο άλλος του αδελφός, ο Miika, αναγκάστηκε να σταματήσει το μπάσκετ λόγω συνεχών τραυματισμών. Ο Lauri μεγάλωσε μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, έχοντας να σταθεί ανάμεσα σε μεγαλύτερους και δυνατότερους αντιπάλους ακόμα και σαν παιδί.

Για να καταλάβει κανείς πόσο μεγάλο ήταν το κίνητρό του, αρκεί η ιστορία με το ημερολόγιο που κρατούσε όταν ήταν δέκα χρονών. Ένας προπονητής του από την εποχή που είχε ξεκινήσει το μπάσκετ, ανακάλυψε πως ο Markkanen σημείωνε λεπτομέρειες γύρω από τον χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο προπονούνταν για την βελτίωση του σουτ του – ως δεκάχρονος πιτσιρικάς σούταρε πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα για να βελτιώσει τον μηχανισμό του. Ακόμα κι αν αυτό εμπίπτει εντός των ορίων ενός αστικού μύθου για κάποιον καχύποπτο παρατηρητή, το work ethic του Φινλανδού αποτελεί αδιαπραγμάτευτο γεγονός. Όπως δήλωσε ο βοηθός του Sean Miller (του προπονητή προαναφέραμε ως συνδαιτυμόνα στο γεύμα με τον Mottola και τον Lauri) την σεζόν που ο Markkanen αγωνίστηκε με την φανέλα της Arizona, ο Joe Pasternack:

“Υπήρξαν αρκετές φορές στην προπόνηση που έπρεπε να του πούμε να σταματήσει, απλώς και μόνο για να τον ξεκουράσουμε“.

Ο Markkanen γεννήθηκε στην Vantaa (πόλη στην οποία γεννήθηκε κι ο Mika Hakkinen), έζησε στη Γαλλία μέχρι τα τρία του χρόνια καθώς ο πατέρας του έπαιζε μπάσκετ στη Nancy, μεγάλωσε στην Jyvaskyla, όπου και ξεκίνησε να παίζει μπάσκετ στην τοπική ομάδα, ενώ μετά την πρώτη του χρονιά στο Λύκειο άρχισε να γίνεται αρκετά γνωστός και μετακόμισε με την μητέρα του στο Ελσίνκι, ώστε να προπονείται στην Ακαδημία Μπάσκετ της πόλης. Προπονητής του εκεί ήταν ο Hanno Mottola και κάπως έτσι η συνέχεια της πορείας γίνεται κάτι παραπάνω από προφανής.

Το πλάνο της οικογένειας ώστε ο Lauri να εξαντλήσει κάθε περιθώριο βελτίωσης ήταν σαφές. Μετά το Ελσίνκι, ο Markkanen θα συνέχιζε σε αμερικάνικο κολέγιο, πραγματοποιώντας πλήρως την διαδικασία προπαρασκευής πριν το βήμα του NBA. Με τις γνωριμίες του πατέρα του στο Kansas αλλά και τις επαφές του Mottola με το Πανεπιστήμιο της Utah, τα δύο κολέγια είχαν προφανή προτεραιότητα στο recruiting του Lauri. Στην αλλαγή της προκαθορισμένης κατεύθυνσης, καταλυτικός ήταν ο ρόλος του Sean Miller.

Ο Miller ήταν προπονητής που, λόγω της της ενασχόλησής του με τις μικρές Εθνικές ομάδες των Ηνωμένων Πολιτειών, είχε γνώση της διεθνούς αγοράς και προκειμένου να πετύχει την καλύτερη δυνατή στελέχωση δεν ήταν αρνητικός στην προσέγγιση μη Αμερικανών παικτών. Κάπως έτσι προέκυψε η περίπτωση του Markkanen. Ο coach της Arizona ταξίδεψε, όπως προαναφέραμε, στη Φινλανδία για να προσεγγίσει τον Lauri, ενώ προσκάλεσε τον νεαρό και τους γονείς του στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου για να διαπιστώσουν ιδίοις όμμασι την καταλληλότητα του περιβάλλοντος για τον Markkanen.

Μοναδική στιγμή που ο Φινλανδός αμφιταλαντεύτηκε για αν έπρεπε να γίνει το ταξίδι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ήταν όταν η Valencia του πρόσφερε επαγγελματικό συμβόλαιο, την ίδια περίοδο που ο Porzingis δημιουργούσε έντονες συζητήσεις γύρω από το όνομά του παίζοντας με τη φανέλα της Σεβίλλης. Οι επιμέρους όροι του συμβολαίου δεν ικανοποίησαν τον Markannen, η προοπτική του NBA ήταν ο απόλυτος στόχος, όσα είδε στην Arizona όταν ταξίδεψε με τους γονείς του αρκούσαν για να πειστεί, ενώ παράλληλα o τρόπος που ήταν διαμορφωμένο το roster των Wildcats του εξασφάλιζε άμεσο χρόνο συμμετοχής.

Η rookie σεζόν του Markkanen ήταν τόσο εντυπωσιακή, που σχεδόν αμέσως όλοι θεώρησαν δεδομένο πως δεν επρόκειτο να συνεχίσει ως δευτεροετής, αλλά θα δήλωνε συμμετοχή στο Draft, μεταπηδώντας στο NBA μετά από έναν μόλις χρόνο. Ο πατέρας του δήλωσε πως το αρχικό πλάνο προέβλεπε διετή παραμονή στο Πανεπιστήμιο, αλλά όσα ήταν ικανός να κάνει ο Lauri δεν χωρούσαν για δεύτερη χρονιά στο NCAA. Στην πρώτη του σεζόν μέσα σ’ ένα κατά πολύ διαφορετικό περιβάλλον και με κατακόρυφη άνοδο του ανταγωνισμού, ο Φινλανδός μέτρησε 15.6 πόντους σουτάροντας με 42.3% από το τρίποντο, 7.2 rebounds και 0.9 assists. Αξίζει, βέβαια, να αναφερθεί κανείς και σε μια παράπλευρη ιστορία, που στην ουσία μετέφερε τον Markkanen σε έναν απόλυτα πρώτο ρόλο εντός των Wildcats.

Τη σεζόν 2016-17, βασικός σκόρερ των Wildcats επρόκειτο να είναι ο Allonzo Trier. Λίγο πριν την έναρξη των αγωνιστικών υποχρεώσεων, ανακοινώθηκε πως ο Trier δεν επιτρεπόταν να αγωνιστεί. Στον οργανισμό του είχε ανιχνευθεί ουσία που βελτίωνε την απόδοση, όμως ο Trier απέδειξε ενώπιον της διοικητικής αρχής του NCAA πως την είχε λάβει χωρίς να γνωρίζει πως ήταν απαγορευμένη (πράγμα που αποδείχθηκε πως δεν γνώριζε ούτε αυτός που του το είχε προμηθεύσει). Ο Trier ήταν σύμφωνα με την απόφαση αθώος, μπορούσε να προπονείται και να ακολουθεί τα ταξίδια της ομάδας, αλλά δεν μπορούσε να αγωνιστεί σε επίσημο αγώνα μέχρι οι εξετάσεις να δείξουν πως το στοιχείο δεν υπήρχε πια στον οργανισμό του.

Μέχρι ο Trier να επιστρέψει στα τέλη Ιανουαρίου του 2017, ο Markkanen είχε προλάβει να εντυπωσιάσει τους πάντες με την απόδοσή του, η άνοδος του ονόματός του στα mock drafts ήταν εντυπωσιακή και η απόφαση για μετάβαση στο NBA ήταν οριστική.

Δείγμα της επιρροής του Markkanen στη μπασκετική κουλτούρα της Φινλανδίας είναι όσα πέτυχε στο πρόσφατο Eurobasket. Με το Ελσίνκι να φιλοξενεί έναν από τους ομίλους, το σκηνικό είχε στηθεί όσο πιο ιδανικά γίνεται. Χιλιάδες κόσμου να τον αποθεώνει κι αυτός να τους αποζημιώνει με πράξεις στο παρκέ. Ακόμα κι η ιστορία με την αποχώρησή του ως τραυματίας και την αμφίβολη συμμετοχή του στο παιχνίδι με τους Πολωνούς, έμοιαζε σαν μια επιπλέον λεπτομέρεια που θα έκανε το άστρο του πιο φωτεινό – με τους Πολωνούς τελικά έπαιξε και ήταν και ο καλύτερος του γηπέδου.

Ικανός στο χειρισμό της μπάλας, σταθερός στην άμυνα, κυριαρχικός στο post, σουτέρ με κρύο αίμα και καυτή καρδιά. Μα πάνω απ’ όλα, πρώτος σε κάθε μάχη. Σε κάθε rebound, σε κάθε αμφίρροπη κατοχή, σε κάθε στιγμή που χρειαζόταν πρωτοβουλίες, ο Markkanen ήταν εκεί, σαν να αναγνώριζε πως πριν περπατήσει στον μαγικό κόσμο, όφειλε να καταπλήξει την Ευρώπη. Ο Φινλανδός το πέτυχε στο ιδανικό μέρος κι είναι βέβαιο πως πολλές μπασκέτες τοποθετήθηκαν σε αυλές στον Βορρά, όσο απογοητευτικοί κι αν ήταν οι παίκτες του Henrik Dettmann στο πρώτο knock-out, αποχωρώντας άμεσα από τη συνέχεια.

Στο πρόσφατο Draft, ο Markkanen επιλέχθηκε στο νούμερο 7 από τους Timberwolves, όμως αμέσως έγινε μέρος του trade που έστειλε τον Jimmy Butler στην Minnesota, με τον Φινλανδό, τον LaVine και τον Kris Dunn να συνεχίζουν στους Chicago Bulls. Κι ο ρόλος του στο συγκεκριμένο trade δεν ήταν καθόλου συμπληρωματικός. Οι Bulls επένδυσαν πάνω του ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό του trade, σαφέστατα μικρότερο απ’ αυτό που αναλογεί στον LaVine, αλλά όχι τόσο μικρότερο ώστε ο Markkanen να μην νιώθει πίεση για όσα θα πετύχει ως rookie.

Όταν το trade ανακοινώθηκε, οι πάντες το χαρακτήρισαν κλοπή (και υπολογίζοντας ψυχρά τα δεδομένα ένας τέτοιος χαρακτηρισμός μοιάζει δίκαιος). Αν κάποιος μπορεί να το διαψεύσει, αυτός είναι μόνο ο Lauri Markkanen. Η περίπτωση Porzingis, που τη βραδιά του Draft οι οπαδοί των Knicks ανέβαζαν videos που έκλαιγαν ή φώναζαν οργισμένοι, είναι πολύ πρόσφατη για να έχει ξεχαστεί.

Μετά τα πρώτα πέντε παιχνίδια της σεζόν, ο Φινλανδός πετυχαίνει 15.6 πόντους και 9.6 rebounds ανά 32.2 λεπτά συμμετοχής. Κάποιοι πρόλαβαν να τον συγκρίνουν με τον Dirk Nowitzki. Μέχρι να υπάρξει βάση για τέτοια συζήτηση, θα έχουν ήδη βιώσει κάτι κοινό: τα παγωμένα δάχτυλα όταν σουτάρεις τον χειμώνα σ’ ένα ανοιχτό γήπεδο. Το κρύο της Βόρειας Βαυαρίας δεν απέχει πολύ απ’ αυτό της Jyvaskyla.