Five Plays: ΟΑΚΑ και Μόσχα

Λίγο πριν την έναρξη της Ευρωλίγκας, εικόνες από τα φιλικά σε Αθήνα και Μόσχα. 

Αθήνα και Μόσχα, τουρνουά “Παύλος Γιαννακόπουλος” και Gomelsky Cup, χρήση σχημάτων που οπωσδήποτε θα χρησιμοποιηθούν στην regular season, αντίπαλοι που θα είναι στο Final Four της Vitoria και άλλοι που θα προσπαθήσουν να μπουν ανάμεσα στους κορυφαίους, και οι αιώνιοι με την ευκαιρία να αξιολογήσουν τα όσα μπόρεσαν να πετύχουν κατά την διάρκεια της pre-season. Παρακάτω, με βάση την εικόνα από τα πρόσφατα φιλικά Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού, παραθέτουμε plays και στοιχεία που ξεχώρισαν.

— Παναθηναϊκός: δίνοντας έμφαση σε set καταστάσεις

Οι πράσινοι μετά την επαναφορά

Ένα από τα πιο αποτελεσματικά στοιχεία της θητείας του Πασκουάλ στο ΟΑΚΑ είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο Παναθηναϊκός όταν επαναφέρει την μπάλα —η επίδραση του Καταλανού είχε γίνει προφανής από το πρώτο του κιόλας παιχνίδι στον πράσινο πάγκο, όταν ο Παναθηναϊκός είχε αποδράσει με την νίκη από την Βαμβέργη.

Στο πρόσφατο παιχνίδι απέναντι στη Φενέρ, ένα παράδειγμα δράσης μετά την επαναφορά της μπάλας είναι το παρακάτω:

Ο Καλάθης βγαίνει ελεύθερος στην κορυφή εξαιτίας του screen που του δίνει ο Μήτογλου στο high post, ενώ, ακριβώς κάτω από το καλάθι, ο Παπαπέτρου δίνει το screen στον Λοτζέσκι που έχει μόλις επαναφέρει. Ο Μαχμούτογλου, ο οποίος έχει υπ’ ευθύνη του τον Λοτζέσκι, αμύνεται με πλάτη στην μπάλα, δεν μπορεί να κοιτάζει ταυτόχρονα την μπάλα και τον προσωπικό του αντίπαλο, ενώ το screen που δίνει ο Παπαπέτρου τον κάνει να πιστέψει πως ο Λοτζέσκι θα κινηθεί προς την αριστερή γωνία. Το σενάριο μιας κίνησης αντίθετης από την πλευρά του screen δεν περνά καν από το μυαλό του, κι έτσι ο Καλάθης το τιμωρεί περνώντας την μπάλα στην καρδιά της ρακέτας —τρεις πάσες, δύο screens μακριά από την μπάλα, και οι πράσινοι πετυχαίνουν το εύκολο δίποντο.  

Ο Λάσμε ως screener

Ένα από τα μειονεκτήματα του περσινού πράσινου roster ήταν η έλλειψη παικτών που μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αξιόπιστοι screeners —εκτός από τον Γκιστ και τον Αντετοκούνμπο ο οποίος βελτίωσε αρκετά το screening του κατά την διάρκεια της σεζόν, ο Παναθηναϊκός δεν είχε παίκτες οικείους με τον ρόλο του screener ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει καλύτερες προϋποθέσεις για τους περιφερειακούς του εκτελεστές.

Προσθέτοντας τον Λάσμε (και εκπαιδεύοντας τον Μήτογλου), οι πράσινοι μπορούν να εμφανιστούν αρκετά βελτιωμένοι σ’ αυτόν τον τομέα. Ένα παράδειγμα από το παιχνίδι με τη Φενέρ:

Μία δεύτερη περίπτωση, με τον Λάσμε (και τον Μήτογλου) να κινείται μακριά από την μπάλα, και τελικά να τοποθετείται σωστά δίνοντας στον Λοτζέσκι χρόνο για σουτ με καλές προϋποθέσεις:

Ο Τσάβι Πασκουάλ χρησιμοποιεί διαχρονικά το screening μακριά από την μπάλα ως παράγοντα δημιουργίας (το παραπάνω είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά plays που χρησιμοποίησε πέρσι) και φέτος διαθέτει πολλούς που μπορούν να λειτουργήσουν σε αυτόν τον ρόλο (Γκιστ, Λάσμε, Παπαπέτρου, Μήτογλου, Αντετοκούνμπο) —το σωστό (ως προς την τοποθέτηση και τον χρόνο) screening είναι στοιχείο που μπορεί να ανεβάσει κατακόρυφα το επίπεδο αποτελεσματικότητας στην επίθεση.   

Ο Μήτογλου ως cutter

Την προσεχή σεζόν, ο Ντίνος Μήτογλου πρόκειται για πρώτη φορά να παίξει κομβικό ρόλο στο κορυφαίο, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, επίπεδο. Από την στιγμή που οι κινήσεις στο low post δεν αποτελούν ακόμα κυρίαρχο στοιχείο του παιχνιδιού του (αν και διαρκώς βελτιώνονται), ο Παναθηναϊκός οφείλει να βρει τρόπους που θα τον εντάξουν στο επιθετικό πλαίσιο της ομάδας, χωρίς όμως να τον περιορίζει αυστηρά στο ρόλο του spot-shooter.

Ένας παίκτης με τα αθλητικά του προσόντα (δυνατός κορμός, βελτιωμένο footwork-χέρια) πρέπει να εξελιχθεί σε παράγοντα δράσης μέσα στη ρακέτα χωρίς να μείνει προσκολλημένος στην ικανότητά του να σουτάρει από μακριά. Ένα παράδειγμα:

Αρχικά, ο Μήτογλου τραβιέται σωστά προς την περιφέρεια εξασφαλίζοντας περισσότερα τετραγωνικά για τον Λάσμε που κινείται προς το καλάθι περνώντας ανάμεσα από δύο αντιπάλους, ενώ το ίδιο ισχύει και για τον Παπαπέτρου που βγαίνει στη δεξιά γωνία. Ο Μέλι, που αποτελεί τον προσωπικό αμυντικό του Μήτογλου, αναγκάζεται να δώσει την βοήθεια πάνω στον Λάσμε, η άμυνα της Φενέρ επικεντρώνεται στον center του Παναθηναϊκού, κι έτσι ο Μήτογλου, με ένα απλό cut, παίρνει την μπάλα για το εύκολο κάρφωμα —κι αυτή είναι μόνο μία ενδεικτική περίπτωση από τις αρκετές φορές που εφαρμόστηκε η συγκεκριμένη δράση.

Κίνηση στο μισό γήπεδο

Κατά την διάρκεια της περσινής σεζόν, ιδιαίτερα μετά την ένταξη του James, ο Παναθηναϊκός ήταν επιθετικά στατικός. Ακόμα όμως και πριν έρθει ο Αμερικανός, και για όσο οι Λοτζέσκι-Ρίβερς ήταν ενεργοί στο rotation, η πράσινη επίθεση έδειχνε να μην διαθέτει εναλλακτικές. Μετά τις αρχικές δράσεις με τις συνεργασίες μεταξύ τριών, οι οποίες είτε κατέληγαν με σουτ από τα φτερά είτε με pick n roll Καλάθη-Γκιστ, ο Παναθηναϊκός έμοιαζε ανήμπορος να επιτεθεί ορθολογικά αν δεν απέδιδε η αρχική του επιλογή.

Στο παιχνίδι με την Φενέρ, υπήρξαν περιπτώσεις που η αρχική δράση δεν δημιούργησε προϋποθέσεις για σουτ, όμως οι πράσινοι είχαν λύσεις, χωρίς να πανικοβάλλονται. Ένα παράδειγμα παρακάτω:

Στην αρχή της φάσης, κι ενώ έχει προηγηθεί μία ανεπιτυχής απόπειρα αιφνιδιασμού, η μπάλα καταλήγει στον Λάσμε, κι αυτός στη συνέχεια δίνει την πάσα στον Λεκαβίτσιους, ο οποίος βρίσκεται στην αδύνατη πλευρά της επίθεσης.

Οι κινήσεις μακριά από την μπάλα έχουν περισσότερη σημασία: ο Τόμας σκρινάρει υποτυπωδώς (αν αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί screen) κρατώντας τον Αλί Μοχάμεντ και απελευθερώνοντας τον Λιθουανό, ο Λάσμε κινείται προς το κέντρο της ρακέτας τραβώντας πάνω του δύο αμυντικούς, ενώ ο Παπαπέτρου βγαίνει στην αριστερή γωνία δημιουργώντας γωνία πάσας για τον Λεκαβίτσιους. Στη συνέχεια, ο Παπαπέτρου δίνει την έξτρα πάσα στον Παππά που έχει έρθει στο αριστερό φτερό (κινούμενος επίσης σωστά, μιας κι αν είχε μείνει στην κορυφή δεν θα υπήρχε δυνατότητα πάσας) —το σουτ είναι άστοχο, όμως είναι μια άρτια εκτελεσμένη επίθεση με τον Παναθηναϊκό να στηρίζεται στην κίνηση των παικτών του μακριά από την μπάλα.

— Ολυμπιακός: backdoor cuts και περιφερειακή άμυνα

To backdoor cut στον σκελετό της επίθεσης

Αρχικά, παραθέτουμε μερικές από τις βασικές αρχές της Princeton offense, αντιγράφοντας από το κείμενο “David Blatt και Princeton Offense”:

• Όταν δεν έχεις την μπάλα και ο αμυντικός σε πιέζει, κόβεις προς το καλάθι
• Όταν κόβεις προς το καλάθι, έχεις πάντα το βλέμμα στραμμένο στην μπάλα
• Αν δεν πάρεις την μπάλα στο cut, τότε κινείσαι ξανά προς την περιφέρεια και επαναλαμβάνεις την αρχική κίνηση

Στη συνέχεια, και με τα παραπάνω κατά νου, παρατηρούμε τον τρόπο που ο David Blatt έχει εισάγει τα backdoor cuts στον σκελετό της ερυθρόλευκης επίθεσης. Μία πρώτη περίπτωση, η οποία συνδυάζεται με pick n roll δράση:

Φαινομενικά, ο Ολυμπιακός στοχεύει σε ένα κλασικό pick n roll μεταξύ Γουίλιαμς-Γκος και ΛεΝτέι. Ο ΛεΝτέι δίνει το screen και ρολάρει, όμως η τελική πάσα καταλήγει στον Βεζένκοφ που κινείται προς το καλάθι κόβοντας στην πλάτη του προσωπικού του αμυντικού —μία φάση, εφαρμογή των πρώτων δύο από τις τρεις αρχές που προαναφέραμε.

Μία δεύτερη περίπτωση, με τον Τίμμα στο ρόλο του cutter:

Στην αρχή της φάσης, ο Τίμμα κόβει προς το καλάθι, όμως η πάσα δεν είναι δυνατή, κι έτσι συνεχίζει την κίνησή του βγαίνοντας στην αριστερή γωνία. Η μπάλα μεταφέρεται σε πλευρά αντίθετη με αυτήν που καταλήγει ο Λετονός, το αρχικό side pick n roll που επιχειρείται δεν βγάζει τον ΛεΝτέι σε θέση που του επιτρέπει να πάρει την πάσα, όμως ο Λετονός απελευθερώνεται κόβοντας ξανά στην πλάτη του προσωπικού του αμυντικού –δύο backdoor cuts, μία εφαρμογή της τρίτης από τις αρχές που προαναφέρθηκαν.

Η δημιουργία από τους forwards

Αρχικά, αντιγράφουμε από το κείμενο “Σημειώσεις Στελέχωσης: Ολυμπιακός”, ένα απόσπασμα του υποτίτλου “Η προοπτική για δημιουργία από κάθε θέση”:

“Εκτός από τον Πρίντεζη που οπωσδήποτε ξεφεύγει από την κατηγορία του ball mover λειτουργώντας ως δημιουργός στις επιθέσεις που έχει την μπάλα με πλάτη στο low post (highlight οι πάσες πάνω από το κεφάλι με την πλάτη γυρισμένη στον cutter της weak side), προστέθηκαν ο Axel Toupane και ο Jannis Timma ( ο δεύτερος με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά του Πρίντεζη στην επίθεση)”.

Παρακάτω, ένα παράδειγμα με τον Λετονό σε ρόλο δημιουργού ενώ παίζει με πλάτη στο low post, σε μια φάση που ο Τίμμα μοιάζει με πιστό αντίγραφο του Γιώργου Πρίντεζη:

Στην αρχή της φάσης, ο Τίμμα υποδέχεται την πάσα με πλάτη, συνεχίζει με ντρίμπλα προς το καλάθι τραβώντας την βοήθεια, κι έτσι ο ΛεΝτέι μένει ελεύθερος στην πλάτη της άμυνας. Ο Λετονός πασάρει πάνω από τον αμυντικό, και το backdoor cut είναι ξανά εδώ, έστω και σε μια ανεπαίσθητη μορφή του –όταν ο Αμερικανός center βλέπει πως η πάσα καταλήγει στον Τίμμα, κινείται στην πλάτη του προσωπικού του αμυντικού, κι έτσι προκύπτει το εύκολο κάρφωμα.

Η παραπάνω περίπτωση αποτελεί ένα μικρό δείγμα, μιας και, βάσει των όσων έδειξε ο Ολυμπιακός στο Gomelsky Cup, οι forwards του ερυθρόλευκου roster είναι ικανοί να αποτελέσουν βασικό δημιουργικό πόλο –εκτός από τον Τίμμα, ο Βεζένκοφ μπορεί οπωσδήποτε να αποτελέσει δημιουργό, χωρίς να είναι προσκολλημένος στο ρόλο του περιφερειακού εκτελεστή ή του cutter, προσθέτοντας μία επιπλέον πτυχή στα όσα μπορεί να κεφαλαιοποιήσει ο Ολυμπιακός από την παρουσία του στο roster:

Περιφερειακή άμυνα

Πριν καν ξεκινήσουν οι κινήσεις του Ολυμπιακού κατά την διάρκεια της off-season, μία προφανής ανάγκη ήταν ένας περιφερειακός που θα μπορούσε να ανεβάσει την αμυντική ένταση μακριά από την ρακέτα. Ο Βασίλης Σπανούλης χρειαζόταν κάποιον που θα μπορούσε να καλύψει τις αμυντικές του αδυναμίες (κι αυτό το κενό, ως έναν βαθμό, δημιουργήθηκε από την διαρκώς μειούμενη απόδοση του Βαγγέλη Μάντζαρη), ενώ η ανάλωση του Κώστα Παπανικολάου στο ρόλο του defensive stopper στην περιφέρεια αποτέλεσε λύση αρκετές φορές, αλλά δεν είναι μια επιλογή που μπορεί να αποδειχθεί βιώσιμη σε βάθος χρόνου μιας και προκύπτουν αρνητικές συνέπειες για την αμυντική συνοχή του Ολυμπιακού κοντά στη ρακέτα.

Αν κανείς παρατηρήσει την στελέχωση, τότε σίγουρα προβληματίζεται για την έλλειψη ενός δυναμικού αμυντικού στην περιφέρεια, κι αυτό έγινε προφανές σε αρκετές περιπτώσεις στη Μόσχα. Όπως σημειώναμε:

“δεν υπάρχει guard που μπορεί να σταθεί απέναντι σε ψηλότερους και πιο δυνατούς αντιπάλους για συνεχόμενα λεπτά, δεν υπάρχει guard που μπορεί -έστω περιστασιακά- να μετακινηθεί στην πίσω γραμμή άμυνας, δεν υπάρχει guard που μπορεί να ανεβάσει την ένταση στην πίεση της μπάλας, και δεν υπάρχει guard που μπορεί να ανταποκριθεί στο εκρηκτικό πρώτο βήμα ενός αντιπάλου που θα επιχειρήσει διείσδυση.”

Ένα παράδειγμα του παραπάνω μειονεκτήματος από το παιχνίδι απέναντι στην Ούνιξ:

Στην αρχή της φάσης, ο Γουίλιαμς-Γκος προσπαθεί να ακολουθήσει τον επιθετικό που βγαίνει από τα screens, όμως βρίσκεται συνεχώς ένα βήμα πίσω, κι αυτό επειδή δεν είναι αρκετά αθλητικός για να σπάσει το screen του ψηλού ή αρκετά μακρύς ώστε να βάλει τα χέρια του κοντά στην μπάλα (επικεντρωνόμαστε στα αθλητικά χαρακτηριστικά και δεν σημειώνουμε καν την ελλιπή επικοινωνία στην αλλαγή, μιας και θεωρούμε πως για να αναπτυχθούν τέτοιοι κώδικες χρειάζεται περισσότερος χρόνος).

Στη συνέχεια, η μπάλα φτάνει στα χέρια του Πιέρια Χένρι που περιμένει στην αδύνατη πλευρά, και ο Αμερικανός σπάει την close-out με μια μικρή προσποίηση φτάνοντας στο εύκολο lay-up. Γιατί η ενέργεια μοιάζει τόσο εύκολη; Ο αμυντικός δεν έχει το μέγεθος να κλείσει τον διάδρομο, δεν μπορεί να ακολουθήσει το εκρηκτικό πρώτο βήμα του Χένρι, και δεν έχει την αθλητικότητα για να επιστρέψει στη φάση από την στιγμή που έμεινε πίσω –μ’ αυτά τα δεδομένα, τα πολλά λεπτά του Τουπάν στο 2 μάλλον μοιάζουν περισσότερο με κανόνα παρά με εξαίρεση.

*Τα gifs δημιουργήθηκαν από videos των λογαριασμών BasketHead, Green Lord 13, και Sports Videos GR στο YouTube.